شتاب تولید شمش فولادی ؛ صنعت فولاد آماده مقابله قطعی گاز

سه‌شنبه 04 آبان 1403

زمان مطالعه: 6 دقیقه
با نزدیک شدن به فصل سرما و احتمال قطعی گاز، بسیاری از تولیدکنندگان شمش فولادی در تلاش‌اند تا تولیدات خود را پیش از افت فشار یا قطعی گاز در زمستان، افزایش دهند. صنعت فولاد که به شدت به منابع انرژی وابسته است، با قطعی یا کاهش عرضه گاز طبیعی با چالش جدی روبرو می‌شود؛ چرا که گاز، از جمله منابع اصلی تأمین انرژی برای تولید شمش و محصولات فولادی در کشور به شمار می‌رود.

تجربه سال‌های گذشته نشان داده که قطعی گاز در فصل سرما، همواره تولیدکنندگان را با کاهش ظرفیت تولید و هزینه‌های اضافی روبه‌رو کرده است. بنابراین، بسیاری از کارخانه‌های فولاد سعی دارند با افزایش تولیدات در ماه‌های منتهی به زمستان، از موجودی انبارهای خود مطمئن شوند و در صورت کاهش یا قطع جریان گاز، دچار کاهش شدید تولید نشوند.

تحلیل اقتصادی و تبعات ناشی از قطعی گاز

از منظر اقتصادی، تصمیم به افزایش تولید پیش از بحران انرژی، رویکردی هوشمندانه برای کاهش خطرات احتمالی است؛ اما این افزایش تولید، به خودی خود می‌تواند قیمت شمش فولادی را در کوتاه‌مدت تحت تأثیر قرار دهد. از یک سو، افزایش عرضه شمش در بازار باعث کاهش نسبی قیمت‌ها می‌شود و از سوی دیگر، افزایش تقاضا برای مواد اولیه و منابع انرژی در صنایع فولادی می‌تواند به رشد هزینه‌های تولید منجر شود. در نتیجه، تولیدکنندگان با هزینه‌هایی روبرو خواهند شد که حتی در صورت ثبات قیمت‌ها نیز ممکن است سودآوری آنها را کاهش دهد.

علاوه بر این، در صورت وقوع قطعی گاز، هزینه‌های ناشی از توقف تولید و استهلاک تجهیزات نیز بر دوش تولیدکنندگان سنگینی می‌کند و به احتمال زیاد، منجر به افزایش هزینه‌های نهایی تولید و قیمت‌ها در بازار خواهد شد. همچنین، از آنجا که فولاد، یکی از صنایع پایه برای بسیاری از بخش‌های دیگر اقتصادی است، هرگونه نوسان در قیمت شمش و محصولات فولادی، به‌سرعت به سایر بخش‌ها مانند ساختمان‌سازی، خودروسازی و زیرساخت‌های عمرانی منتقل می‌شود.

چشم‌انداز بلندمدت و راهکارهای پیشنهادی

برای بهبود شرایط و جلوگیری از تکرار این چالش‌ها، ضروری است که دولت و بخش خصوصی به توسعه زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر و جایگزین، نظیر انرژی خورشیدی و بادی، توجه بیشتری کنند تا بتوانند در زمان‌هایی که منابع گاز دچار بحران می‌شوند، تولید را بدون افت شدید ادامه دهند. همچنین، بهره‌گیری از فناوری‌های جدید و بهینه‌سازی مصرف انرژی در خطوط تولید، می‌تواند فشارهای اقتصادی ناشی از نوسانات قیمت انرژی را کاهش دهد.

در نتیجه، افزایش تولید شمش در آستانه فصل سرما، اگرچه به‌عنوان یک راهکار کوتاه‌مدت مناسب ارزیابی می‌شود، اما برای ایجاد ثبات در بازار و کاهش وابستگی به منابع محدود گاز، نیاز به سیاست‌گذاری و سرمایه‌گذاری‌های کلان‌تری است که در بلندمدت، موجب پایداری و رقابت‌پذیری بیشتر صنایع فولادی کشور خواهد شد.
با توجه به گزارشات بورس کالای ایران، در روز دوشنبه ۳۰ مهر بازار شمش آهن رونق زیادی داشت و حدود ۲۴۶ هزار و ۵۲۵ تن شمش عرضه شد که با تقاضای ۳۶۴ هزار و ۱۸۵ تن روبه‌رو بود؛ در نهایت حدود ۷۲ درصد از این شمش‌ها با قیمت میانگین ۲۲ هزار و ۷۵۴ تومان به ازای هر کیلو معامله شدند. بررسی‌ها نشون میده که قیمت پایه این محصول نسبت به هفته پیش ۲.۳ درصد بالا رفته. این رشد قیمت در کنار افزایش نرخ محصولات فولادی دیگه، ناشی از رشد نرخ دلار بوده که به کانال ۶۶ هزار تومان هم رسیده و ممکنه باز هم افزایش داشته باشه.

این شرایط باعث شده که بازار آهن در یک حالت بلاتکلیفی باشه و واحدهای تولیدی به دلیل کاهش نقدینگی در شرایط سختی قرار بگیرند. از طرف دیگه، چون قطعی برق به پایان رسیده، حالا تولیدکننده‌ها در آستانه زمستان نگران قطعی گاز هستند و همین موضوع باعث شده تا تولید آهن‌آلات توی هفته‌های اخیر بیشتر بشه. درواقع هم واحدهای بالادستی و هم صنایع پایین‌دستی شروع به انبارسازی کرده‌اند تا در صورت قطعی گاز، با کمبود مواجه نشوند.

همین مسئله، بازار شمش رو حسابی داغ کرده و تولیدکننده‌ها دارن تا جایی که میشه تولید رو بالا می‌برن. اما مشکل اینجاست که بسیاری از واحدهای نورد به دلیل کمبود نقدینگی، توان خرید شمش رو ندارن. از این رو تولیدکننده‌ها بیشتر به صادرات فکر می‌کنن و امیدوارن که شرایط صادراتی براشون راحت‌تر بشه. با این وضعیت، بازار داخلی هم زیر کنترل قرار می‌گیره و همه چشم به راه این هستند که وضعیت بودجه سال آینده مشخص بشه و تغییرات جدی در این بخش رقم بخوره.

افزایش قیمت در بازار آزاد میلگرد و سایر محصولات فولادی

بازار آزاد هم از این نوسانات بی‌نصیب نمونده. روز سه‌شنبه، قیمت انواع محصولات فولادی در بازار آزاد افزایش پیدا کرده بود. مثلاً، قیمت میلگرد میانه ۰.۴ درصد بالا رفت و به ۲۵ هزار و ۹۱۰ تومان به ازای هر کیلو رسید. میلگرد ذوب آهن اصفهان هم ۲.۳ درصد رشد داشت و با قیمت ۲۷ هزار و ۷۳۰ تومان فروخته شد. قیمت تیرآهن اصفهان هم حدود ۰.۴ درصد افزایش داشت و با قیمت ۲۷ هزار و ۲۷۰ تومان معامله شد. پروفیل ساختمانی هم رشد ۱.۴ درصدی رو تجربه کرد و هر کیلو پروفیل ساختمانی ۲۰*۲۰ ضخامت ۲ به ۳۳ هزار و ۹۱۰ تومان رسید.

تحلیل اقتصادی و پیامدهای این روند

از دید اقتصادی، شرایط کنونی بازار آهن‌آلات و فولاد، تحت تأثیر ترکیبی از نوسانات ارزی، فشارهای تورمی و شرایط انرژی در آستانه زمستان است. این مساله که تولیدکننده‌ها از پیش برای قطعی گاز آماده می‌شوند، اگرچه راهی کوتاه‌مدت برای مقابله با مشکلات ناشی از کاهش عرضه انرژی به حساب می‌آید، ولی در بلندمدت هزینه‌های تولید و قیمت‌گذاری را پیچیده‌تر می‌کند. رشد نرخ دلار هم به عنوان یکی از عوامل کلیدی، هم در تعیین قیمت‌ها تأثیر مستقیم داشته و هم قدرت خرید بخش‌های پایین‌دستی را تضعیف کرده که موجب سردرگمی در بازار شده است.

اینکه واحدهای نورد و خریداران اصلی شمش توان کافی برای خرید در شرایط تورمی ندارند، نشان‌دهنده فشار بالای نقدینگی است که می‌تواند باعث کاهش حجم خرید در بازار داخلی بشود. همچنین، اگر بودجه سال آینده حمایت‌های کافی رو برای این بخش نداشته باشه، بخش تولیدی فولاد در بلندمدت با چالش‌های جدی‌تری روبرو خواهد شد.